რა გავლენა აქვს COVID-19-ს ელექტრონულ კომერციაზე საქართველოსა და მსოფლიოში

მსოფლიოში ონლაინ ვაჭრობის წილი მთლიან გაყიდვებში მნიშვნელოვნად გაიზარდა COVID-19 პერიოდში. COVID-19-თან საბრძოლველად ყველაზე ქმედითი იარაღი, რაც კაცობრიობას ამ მომენტისთვის გააჩნია არის სოციალური დისტანცირება . სწორედ ამიტომ მომხმარებლები თავს არიდებენ სუპერმარკეტებში სიარულს და მიმართავენ ონლაინ მაღაზიებს. მოთხოვნა განსაკუთრებით გაიზარდა სურსათსა და ყოველდღიურ საყოფაცხოვრებო ნივთებზე.

მოთხოვნა ონლაინ ვაჭრობაზე მნიშნველოვნად გაიზარდა სამხრეთ ევროპულ ქვეყნებში, სადაც ელექტრონული კომერციის წილი საგრძნობლად დაბალი იყო სხვა განვითარებულ ქვეყნებთან შედარებით.Nielsen-ის კვლევის მიხედვით, კარანტინის გამოცხადებამდე, იტალიასა და ესპანეთში სწრაფი მოხმარების საგნებისა და სურსათის გაყიდვები 8 228>span#<-ით (წლიდან წლამდე) გაიზარდა, მაშინ როდესაც ჯამური სექტორის ზრდამ მხოლოდ 11% და 7###span#< შეადგინა.

ამავე კვლევის მიხედვით საფრანგეთში 2 მარტის კვირის მდგომარეობით სახლში მიტანის სერვისი 32%-ით, ხოლო ადგილიდან გატანის ( click-and-collect) 29%-ით გაიზარდა. ფრანგული სავაჭრო ცენტრები ერთ-ერთი პირველები იყვნენ ვინც click-and-collect მოდელი დანერგეს, რაც წარმატებით მუშობდა ქალაქგარეთ მდებარე ჰიპერმაკეტების შემთხვევაში.

გაერთიანებული სამეფოშიც, სადაც ელ. კომერციის პენეტრაცია ერთ-ერთი ყველაზე მაღალია ევროპაში, ონლაინ ვაჭრობაზე მოთხოვნის ზრდამ პრობლემები შეუქმნა ონლაინ გაყიდვის არხებს. ქვეყნის მოწინავე სუპერმარკეტების ქსელში Tesco-სა და Sainsbury’s-ში, ონლაინ შეკვეთის განთავსებაზე 3 კვირიანი რიგი წარმოიშვა. მოთხოვნის არანორმალური ზრდა ყველაზე მეტად თვალსაჩინო იყო ონლაინ სუპერმარკეტ Ocado-ში, რომელსაც მოუწია ვებ-გვერდის დროებით გათიშვა, ახალი მომხმარებლების რეგისტრაციის შეწყვეტა და ელექტრონული რიგის სისტემის დანერგვა. ასევე თითქმის გაორმაგდა საშუალო შეკვეთის ღირებულებაც.

დარგის ექსპერტების აზრით, მოთხოვნის ზრდა კრიზისის გადავლის შემდგომაც შენარჩუნდება, რადგანაც ამ კრიზისის გამო მოხმარებლების ქცევის ცვლილება არის მოსალოდნელი. Bain & Co-ს საცალო გაყიდვების ექსპერტი, Joëlle de Montgolfier აღნიშნავს, რომ მომხმარებელი, რომელიც აქამდე ერიდებოდა სურსათის ონლიან შეძენას, იძულებული შეიქმნა ამ გზით შეეძინა საჭირო პროდუქცია. შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ამგვარი ცვლილება მომხმარებლების ქცევაში სამომავლოდ გამოიწვევს ამ კატეგორიაში ონლაინ გაყიდვების ზრდას.

ჩინეთი არის ყველაზე კარგი მაგალითი იმისა, თუ რა შედეგი შეიძლება ჰქონდეს ასეთი ტიპის კრიზისს ელ. კომერციის სამომავლო განვითარებაზე. ჩინეთში ელექტრონული კომერციის წილი მთლიან ვაჭრობაში 36% შეადგენს, რითაც ის მოწინავეა სხვა ქვეყნებს შორის. ელ. კომერციის პოპულარობის ერთ-ერთი მთავარ მიზეზად ითვლება პირველი კორონა ვირუსი, SARS, რომელიც 2003 წელს გავრცელდა აზიაში. SARS-ის შემთხვევაში, მისი ლოკალიზება სწრაფად მოხდა და მასიურ გავრცელებას ადგილი არ ჰქონია. SARS-ის მასშტაბი გაცილებით პატარა იყო; დაინფიცირდა დაახლოებით 8,000 ადამიანი და 800-მდე გარდაიცვალა.თუმცა მაშინაც ჩინეთის დედაქალაქ პეკინში მოხდა მკაცრი ზომების მიღება; დაიხურა კაფეები, გასართობი ცენტრები, გადაიდო ღონისძიებები .

ამ პერიოდს ემთხვევა ორი ჩინური გიგანტის გამოჩენა ბაზარზე. 2003 წლის ივლისში, Alibaba-ს შვილობლიმა Taobao-მ დაიწყო ფუნქციონირება. ასევე, მოგვიანებით ბაზარზე გამოჩნდა JD.com-მ (ყოფილი 360buy.com), მათ კრიზისის დროს მოუწიათ ფიზიკური მაღაზიების დახურვა და ონლაინ ვაჭრობაზე გადართვა. SARS ითვლება მნიშვნელოვან კატალიზატორად ჩინეთის ელ. კომერციის ინდუსტრიის განავითარებაში.

სწორედ პირველი SARS-ის გამოცდილება ქმნის იმ მოლოდინს, რომ ონლაინ კომერციის წილი მთლიან ვაჭრობაში გაიზრდება სხვა ქვეყნებშიც და რა თქმა უნდა საქართველოც არ იქნება გამონაკლისი.

ონლაინ მოთხოვნის გაზრდას უკვე ვამჩნევთ ონლაინ მაღაზიები და ეს ეხება ყველა კატეგორიას, განსაკუთებით საკვებ-პროდუქტებსა და პირველადი მოხმარების საგნებს. მთავრობის მიერ რიგი პროდუქტების ონლაინ რეალიზიის დროებით აკრძალვამ ნეგატიური გავლენა იქონია ამ პროცესზე. მოუხედავად ამისა, კრიზის შემგომ პერიოდშიც გაზრდილი მოთხოვნა დიდი ალბათობით შენარჩუნებული იქნება.

მოსალოდნელი რეცესიის პირობებში კომპანიებს მოუწევთ ახალ რეალობაში ადაპტაცია. ციფრულ არხებზე მაქსიმალური აქცენტის გაკეთება არის გადარჩენის და შემდომი განვითარების ყველაზე ლოგიკური გზა.საშუალო ვადაში კი გაყიდვების მრავალ არხიანი (omni-channel) ბიზნეს მოდელის განვითარება, რაც თავის თავში გულისხმობს მომხმარებლებისთვის პროდუქტებისა და სერვისების როგორც ფიზიკურ ასევე ონლაინ სივრცეში შეთავაზებას. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იქნება საცალო გაყიდვების კომპანიებისთვის.

კრიზისის დროს ციფრულ არხებზე ფოკუსირების არაერთი საინტერესო მაგალითი შეგვიძლია ვნახოთ ჩინეთში. მაგალითისთვის კოსმეტიკურ კომპანია Lin Qingxuan მაღაზიების 40%-ის დახურვა მოუწია, ვუჰანში კი ყველა მაღაზია დაიხურა. ამ ფაქტმა კომპანია საკმაოდ მძიმე მდგომარეობაში ჩააგდო. მიუხედავად ამ სირთულისა, კოპანიამ თავისი 100-ზე მეტი კონსულტანი გადაიყვანა ონლაინ სივრცეში, დაეხმარა გამხდარიყვნენ ონლაინ ინფლუენსერები და მომხმარებლებისთვის კონსულტაცია გაეწიათ ონლაინ, Wechat-ისა და Taobao-ს მეშვეობით. ამით კომპანიამ შეძლო ვუჰანში 200%-ით უფრო მეტი პროდუქცია გაეყიდა ვიდრე ანალოგიურ პერიოდში გასულ წელს.

ავტორი: გიორგი შენგელია, nido.ge-ს დამფუძნებელი

-------------------------------------

ჩვენ გთვაზობთ პროდუქციის ონლაინ გაყიდვის მომსახურების სრულ სპექტრს, რაც მოიცავს: პროდუქციის საიტზე განთავსებას, ციფრული მარკეტინგს, მოხმარებლის კონსულტაციას - ქოლ-ცენტრი და ჩათი, პროდუქციის ტრანსპორტირებას, სასაწყობე მომსახურებას (საჭიროების შემთხვევაში).

დამატებითი ინფორმაცია თუ როგორ შეგიძლიათ განათავსოთ და გაყიდოთ თქვენი პროდუქცია nido.ge-ზე შეგიძლიათ იხილოთ ამ ბმულზე