სტენფორდის ყოფილი დეკანი – როგორ გავზარდოთ წარმატებული ბავშვი?

როგორ უნდა გავზარდოთ წარმატებული ბავშვი? TED talk-ში (რომელიც ინგლისურ ენაზე შეგიძლიათ იხილით აქ – ხანგრძლივობა 22 წუთი), ჯული ლითკოთ-ჰაიმსი, სტენფორდის უნივერსიტეტის ყოფილი დეკანი და ბესტსელერი წიგნის ავტორი “როგორ გავზარდოთ ბავშვი“, გვიხსნის, თუ როგორ ერევათ მშობლებს პრიორიტეტები ბავშვის აღზრდის პროცესში.  რას ვაკეთებთ არასწორად და რას უნდა ვაკეთებდეთ?

მისი რჩევებია:

1. ნუ იქნები “გიჟი” დედა

ლითკოთ-ჰაიმსის ლექცია, ერთ მთავარ იდეას ეფუძნება: ბავშვის მიკრომენეჯმეტი, ანუ ყველა წვრილმანში ჩარევა, ბავშის განვითარებისთვის საზიანოა. ცხოვრების სწრაფი ტემპისა და კონკურენტული გარემოს ფონზე, მშობლები ძალიან ბევრს ვთხოვთ შვილებს.

„ჩვენს შვილებს გაცილებით მეტს ვთხოვთ, ვიდრე ჩვენ გვთხოვდნენ,“ ამბობს ლითკოთ-ჰაიმსი. ის „ტირანულ-სიას“ ეძახის იმ მოთხოვნებისა და მოლოდინების ჩამონათვალს, რასაც შვილებისგან ველოდებით: საუკთესო ნიშნები კლასში, გამოცდებში საუკეთესო შედეგები, სკოლის გარეთ წრებზე სიარული …

ხშირ შემთხვევაში, ვიღებთ გადატვირთულ ბავშს, რომლის მოტივაცია არა საკუთარი ინტერესები და მისწრაფებებია, არამედ მაღალი ნიშნებია.

1. ყურადღებას ნუ გაამახვილებთ ნიშნებზე და საშინაო დავალებაზე

ლითკოთ-ჰაიმსი “მიზანსწრაფულს” ეძახის ისეთ ადამიანებს, რომლებსაც გააჩნიათ საკმარისი თვითდაჯერება და თვლიან, რომ წარმატებული იქნებიან იმაში, რასაც ხელს მოკიდებენ. ეს უნარი არ იმკვიდრებს თავს ისეთ ოჯახებში, სადაც მშობელი ზედმეტად ეხმარება და იცავს ბავშს. მიზანსწრაფვა იბადება, როდესაც ბავშვი ხედავს საკუთარი ქცევებისგან მიღებულ შედეგს. ბავშვს ეს უნარი რომ ჩამოუყალიბდეს, დიდი დრო უნდა დახარჯოს, ფიქრში, დაგევმაში, გადაწყვეტილების მიღებაში, გეგმის განხორციელებაში და იმედის ქონაში.

ეს ყველაფერი იმაზე მიანიშნებს, რომ მშობელი არ უნდა იყოს “ჩაციკლული” ნიშნებზე და ბავშვს მხოლოდ ისეთი მიდგომები და ჩვევები უნდა ასწავლოს, რომლებიც მათ რთული საქმეების დაძლევაში მიეხმარება.

1. მიეცით სახლის საქმე და აჩვენეთ სიყვარული

ჯული ლითკოთ-ჰაიმსი ციტირებას აკეთებს ჰარვარდის უნივერსისტეტის მიერ დაფინანსებულ კველავზე, რომლის მიხედვით წარმატებული ადამიენბი ბავშვობაში სახლის საქმეების კეთებაში (დალაგება, სუფრის გაშლა) მშობლებს ეხმარებოდნენ. სახლის საქმეების კეთება, ბავშვის მენტალიტეტში შემდეგ მიდგომას ამტკიცებს:  „მე ჩემ წვლილს შევიტან, დიდის სასიკეთოდ“ – ზუსტად რომ ეს მიდგომა არის წარმატების საწინდარი.

კვლევა ასევე აჩვენებს, რომ წარმატების მნიშვნელოვანი კომპონენტი, სიყვარულია – არა სიყვარული საქმის მიმართ, არამედ ადამიანების მიმართ. სხვა რომ უყვარდეს, პირველ რიგში საკუთარი თავი უნდა შეიყვაროს, ამისთვის კიდევ ბავშვს, მშობლებისგან, უპირობო სითბო და სიყვარული სჭირდება.

1. რა არის წარმატება?

როგორი წარმოგიდგენიათ თქვენი შვილი – წარმატებული? საუკეთესო უნივერსიტეტს ამთავრებს? მაღალი ხელფასი აქვს? თუ წარმატება ამაზე მეტია?

„ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ბავშვს მომავალი არა აქვს, თუ რომელიმე კონკრეტულ უნივერსიტეტში არ მოხვდა ან იმ სპეციალობას თუ არ აირჩევს რაც ჩვენ გვსურს,“ ამბობს ლითკოთ-ჰაიმსი, „მაგრამ სულაც არ არის საჭირო, საუკეთესო სასწავლებელი დაამთავრო იმისთვის, რომ წარმატებული იყო“

წარმეტების მისაღწევად და ბედნიერი ცხოვრებისთვის, მშობლის მოვალეობაა, ბავშვს ხელი შეუწყოს საკუთარი თავის შეცნობაში, მისი ინტერესების აღმოჩენაში და სწორად წარმართვაში.

1. მოამზადეთ ის წარმატებასვის მაგრამ მიუშვით, რომ გზა თვითონ გაიკვალოს

ლითკოთ-ჰაიმსის, როგორც დედის პოზიცია ასეთია: „ჩემი საქმეა, რომ ბავშვს შევუქმნა კარგი გარემო, ვაგრძნობინო სიყვარული და ცხოვრებისეული სირთულეების დაძლევა ვასწავლო, დანარჩენი, უნივერსიტეტი და კარიერა, მისი საქმეა“.

საბოლოო ჯამში უნდა გვახსოვდეს, რომ ბავშვები, ბავშვები არიან. ისინი სწავლობენ ჩვენზე დაკვირვებით და საუკეთესო თვისებებს ჩვენგან მაშინ იღებენ, როდესაც მათ სიყვარულს და ზრუნვას დავანახებთ და არა უაზრო სიმკაცრეს. ჩვენი მიზანია მათ ჩავუნერგოთ გამძლეობა და მიზანსწრაფვა, დანარჩენს თვითონ მიხედავენ.

წყარო:

Ted Talks

Smart Parenting