მონონუკლეოზი
ინფექციური მონონუკლეოზის (რომელსაც ზოგჯერ ეძახიან მონოს ან კოცნის დაავადებას) გამომწვევი ყველაზე ხშრად არის ეპშტეინ-ბარის ვირუსი (EBV). EBV არის ჰერპესვირუსების ოჯახის წევრი. მათ მსგავსად, ეპშტეინ-ბარის ვირუსით დაინფიცირების შემდგომ, ისიც რჩება ორგანიზმში მთელი სიცოცხლის მანძილზე.
ძირითადად, ყოველთვის ლატენტურ (არააქტიურ) ფაზაშია, თუმცა, იშვიათად შეიძლება გამრავლდეს და გავრცელდეს ადამიანის ნერწყვში, სხეულის სხვა სითხეებში. აქედან გამომდინარე, მისი გავრცელება ხდება ნერწყვით, სისხლით და სხეულის სითხეებით. საჭიროა ახლო კონტაქტი, როგორიც არის კოცნა ან სქესობრივი კავშირი.
მონონუკლეოზის ნიშნები და სიმპტომები
EBV-ით დაინფიცირებულ ბევრ ჩვილს და ბავშვს არ აქვს შიმტომები, თუ აქვთ ძალიან მსუბუქ ფორმაში. კლასიკური სიმპტომებია:
- სიცხე
- ყელის ტკივილი, ასევე თეთრი ნადები ყელში ჩახედვისას
- გადიდებული ლიმფური ჯირკვლები კისერზე, საზარდულში.
- დაღლილობის შეგრძნება
გარდა კლასიკურისა შესაძლებელია იყოს დამატებითი სიმპტომებიც :
- მადის დაქვეითება
- ქუთუთოების შეშუპება
- ღვიძლის და ელენთის გადიდება
- ანემია
- თავის ტკივილი
- სინათლის/შუქის აუტანლობა
ზოგიერთ ბავშვს შესაძლებელია განუვითარდეს მენინგიტი, ენცეფალიტი და სხვა მძიმე დაავადება.
თუმცა, საბედნიეროდ, ეს ძალიან იშვიათია.
მონონუკლეოზის დიაგნოსტიკა
დიაგნოზის დასმა ხდება პაციენტის სამედიცინო ისტორიის, ფიზიკური გამოკვლევის და სისხლის ანალიზების საფუძველზე. სისხლის საერთოში ჩანს ატიპიური ლიმფოციტები (სისხლის თეთრი უჯრედები). ამის საფუძველზე კი უკვე ტარდება მონონუკლეოზის ანტისხეულების ტესტი, რის მიხედვითაც შეიძლება გავიგოთ აქვს თუ არა პაციენტს ეს დაავადება გადატანილი, თუ ამჟამად აქვს და მიმდინარეობს უსიმპტომოდ.
მონონუკლეოზის მკურნალობა
ძირითადი მკურნალობა მიმართულია ბავშვის დისკომფორტის შემცირებისკენ:
- აცეტამინოფენი (იგივე პარაცეტამოლი) – სიცხის და ტკივილის შესამცირებლად
- ყელის ტკივილისთვის – თბილი მარილიანი წყლის გამოვლება
რაგდან გამომწვევი არის ვირუსი, არ ვიყენებთ ანტიბაქტერიულებ წამლებს – ანტიბიოტიკებს !
იშვიათ შემთხვევებში გამოიყენება კორტიკოსტეროიდები (ჰორმონები) ისეთი, როგორიცაა პრედნიზონი.
მონომუკლეოზიანი ბავშვი არ უნდა იღებდეს მონაწილეობას კონტაქტურ სპორტში მანამ, სანამ ელენთა არ შემცირდება ზომაში, რადგან დარტყმამ სხეულის ამ ნაწილში შეიძლება გამოიწვიოს ელენთის გახეთქვა. ეს კი საშიშია შინაგანი სისხლდენის და სიკვიდილის რისკის გამო. თუმცა, კარგად დაიმახსოვრეთ რომ ასეთი შემთხვევები ძალიან იშვიათია და მონონუკლეოზით გამოწვეული სიკვდილიც ძალიან იშვიათია.