რატომ უნდა ვასწავლოთ ბავშვს პროგრამირება?

ავტორი: გ.ნ. შარია, პროგრამისტი 30 წლიანი სტაჟით.

რატომ უნდა ვასწავლოთ ბავშვებს კომპიუტერების პროგრამირება ადრეული ასაკიდან? – პასუხები ამ კითხვაზე იმდენად ბევრი და მნიშვნელოვანია, რომ მართალი გითხრათ ძალიან გამიჭირდა მათი პრიორიტეტის მიხედვით დალაგება. ბოლოს გადავწყვიტე ჩვენთვის, ქართველებისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ფასეულობების გათვალისწინებით შემედგინა ეს სია.

პირველ რიგში, ძალიან მოგვწონს, როცა ჩვენი ბავშვები ჭკვიანები და ნასწავლები არიან და ამის მისაღწევად პროგრამირება უმოკლესი და უსწრაფესი გზაა. კოდირება (კომპიუტერულ პროგრამირებას მოკლედ „კოდირებასაც“ უწოდებენ) ხელს უწყობს აბსტრაქტული აზროვნების განვითარებას, მათემატიკის გამოყენებას ცხოვრებისეული ამოცანების ამოხსნისთვის, კომპიუტერული ანუ ალგორითმული მეთოდების შესწავლას და მორგებას სხვადასხვა ტიპის პრაქტიკული გადაწყვეტილებების დანერგვისთვის. ამრიგად, პროგრამირების შესწავლისას ბავშვი ძალაუნებურად მათემატიკასა და ლოგიკასაც ეუფლება, რასაც უმნიშვნელოვანესი წვლილი შეაქვს მის არა მარტო ზოგად განათლებაში, არამედ სწრაფი აზროვნებისა და გონების სისხარტის განვითარებაში.

მაგრამ, ამ ფასდაუდებელ და დიად გზაზე წინ ჩვენი და ჩვენი ბავშვების სიზარმაცე გვეღობება: ჩვენ ქართველები ხომ ყველაზე ნიჭიერები ვართ, მაგრამ ამავე დროს, უცნაურად ზარმაცებიც. აბა გაიხსენეთ, რომელ ქართველ დედას არ უთქვამს: „უნიჭიერესია, მაგრამ რად გინდა? ზარმაცია და?!“. ჰოდა, აქ პროგრამირების სწავლის მეორე, უმნიშვნელოვანესი თვისება დაგვეხმარება: სწორი მიდგომით, კოდირების სათამაშო და გასართობი ამოცანების (ანუ, ფაქტობრივად კომპიუტერული თამაშების) მიწოდებით, სწავლების მთელ პროცესს ადვილ, სახალისო და მხიარულ გასართობად ვაქცევთ და ამ შემოვლითი გზით დავამარცხებთ სიზარმაცეს.

ასევე, ქართველები დაბადებიდანვე ხელმძღვანელებად ვევლინებით სამყაროს. ყოველი ქართველი დედ-მამა აბსოლუტურად დარწმუნებულია, რომ მათი ახლადმოვლენილი ჩვილი თუ მომავალი პრეზიდენტი არა, პარლამენტის თავმჯდომარე მაინც უნდა გახდეს. ჰოდა, კომპიუტერული პროგრამირების დაუფლების აუცილებელი გვერდითი ეფექტი ორგანიზაციული ნიჭის, დაგეგმვის უნარისა და მიზანსწრაფვის შეძენაა — სწორედ იმ თვისებების, რომლებიც თქვენს ბავშვს უეჭველად გაუკვალავს გზას ვარსკვლავური პოლიტიკური მომავლისკენ.

ვინც პოლიტიკურ ოლიმპს ვერ დაიპყრობს, გამოჩენილი მწერალი მაინც ხომ უნდა გახდეს? ჰოდა, კომპიუტერული კოდირება უებარი წამალია გაყინული გონების გალღობისა და შემოქმედებითი აზროვნების განვითარებისთვის. კერძოდ, კომპიუტერული თამაშების დანერგვასა და დაპროგრამებაში მონაწილეობა ბავშვებს უვითარებს თხრობის ნიჭს და წერისა და ისტორიების გამოგონებისკენ უბიძგებს. მაგალითად, MIT-ის მიერ შექმნილი ვიზუალური პროგრამირების ენა SCRATCH (https://scratch.mit.edu/) წერისა და შემოქმედებითი თხრობის განმავითარებელი გამოგონების საუკეთესო მაგალითია.

იმ ქართველთაგან, ვინც გამოჩენილ პოლიტიკურ მოღვაწედ ან მწერლად გახდომას არ გეგმავს, ალბათ ბევრი წარმატებულ მსახიობობას აპირებს. ჰოდა, კომპიუტერული პროგრამირება სწრაფად ავითარებს ურთიერთობის და გამოხატვის ნიჭს, რადგანაც იგი ახალი ენის სწავლას ნიშნავს და ამრიგად მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს ვერბალურ და წერით უნარ-ჩვევებს.

და ბოლოს … იმ თითებზე ჩამოსათვლელი უმცირესობისთვის, რომელიც დაჯერდება მხოლოდ იმას, რომ მისმა ნაშიერმა კარგად ანაზღაურებადი და საინტერესო სპეციალობა და სამსახური შეიძინოს, პროგრამირებაზე უკეთესი არაფერი შეიძლება არსებობდეს. რადგანაც, მსოფლიო ეკონომიკა შორსაა ინფორმაციული ტექნოლოგიებიებით საბოლოოდ გაჯერებისგან და ჯერ კიდევ ძალიან ბევრი სამუშაოა დარჩენილი პროგრამისტებისთვის.

ასე რომ, ასწავლეთ ბავშვებს კომპიუტერული პროგრამირება ადრეული ასაკიდან. სამწუხაროდ ჩვენს სკოლებში ეს დისციპლინა ან საერთოდ არ ისწავლება, ან რუდიმენტულ დონეზე მოკლედ მოიხსენიება და მშობლებმა კერძო მასწავლებლები უნდა დაიქირავონ თავიანთი ბავშვების „დასაჭკვიანებლად“. გამონაკლისი იქნება ახალი “თავისუფალი სკოლა”, რომელიც “თავისუფალი უნივერსიტეტის” ბაზაზე ყალიბდება და სადაც — როგორც სკოლის გამოქვეყნებული პროგრამა გვაუწყებს — პროგრამირების სწავლა პირველივე კლასიდან დაიწყება.

და თუკი ამ გზას დავადგებით და ბავშვებს კომპიუტერული პროგრამირებით გავწვრთნით და დავაჭკვიანებთ, ჩვენს სამშობლოსაც ფასდაუდებელ სამსახურს გავუწევთ და ჩვენი ნაღვაწი სამუდამოდ ჩაიწერება საქართველოს გმირული ისტორიის მატიანეში: რადგანაც, ასეთი მომავალი თაობა უსწრაფესი სიჩქარით დაიწყებს ქვეყნის განვითარებას, საიმედოდ დაუმკვიდრებს საქართველოს ღირსეულ ადგილს მსოფლიოს წამყვანი ქვეყნების სიაში და, ბოლოს და ბოლოს, შესაბამისობაში მოიყვანს რეალობაში არსებულ ქართველებს ჩვენს სადღეგრძელოებში აღწერილ ექსპონატებთან — ანუ დააახლოვებს რეალობას ჩვენი თავის ჩვენსავე შეფასებასთან.

წინ თანამემამულენო! წინ, ჩვენს ბავშვებთან ერთად პროგრამირების მწვერვალების დაპყრობისკენ!

თბილისი, 2018 წ.

P.S.

დიდი იმედი მაქვს, რომ ეს წერილი მეც დიდ სახელს გამითქვამს, როგორც საქართველოს მომავლის წინასწარმეტყველს და ასე 400-500 წლის შემდეგ, ჩემი შთამომავლები ამაყად აწევენ ჩემს სადღეგრძელოს და პატივს მომაგებენ, როგორც ერის ახალი გზის გამკვლელ, ამ გზაზე დადგომის მხურვალე გულშემატკივარსა და გეზის განმანათლებელ შუქურას.

გიორგი ნუგზარ შარიას 30 წლიანი გამოცდილება აქვს პროგრამირების და ფინანსური ინჟინერიის სფეროში. იგი 15 წლის განმავლობაში Wall-Street-ის მოწინავე ფინანსურ ინსტიტუტებში (Citigroup, Royal Bank of Scotland, Bank of Tokyo Mitsubishi) ვიცე-პრეზიდენტის თანამდებობაზე მუშაობდა.