აცრის მოქმედების მექანიზმები

იმისთის, რომ კარგად გავიგოთ აცრების მოქმედები მექანიზმი, ვილაპარაკოთ იმუნურ სისტემის მოქმედებასა და მის გარკვეულ ფუნქციებზე: როდესაც ბავშვი ხდება ავად, მისი ორგანიზმი დამოკიდებულია იმუნურ სისტემაზე, რომელმაც უნდა ებრძოლოს ინფექციის გამომწვვ ორგანიზმს. ამ დროს სისხლის თეთრი უჯრედები აქტიურდება და იწყება ცილების წარმოქმნა, რომელთაც ეწოდება – ანტისხეულები.

ანტისხეულები აღმოაჩენენ იმ ადგილს, სადაც არის ინფექციის გამომწვევი ორგანიზმი და იწყებენ მის წინააღმდეგ ბრძოლას. ზოგჯერ ანტისხეულების პასუხი არის დაგვიანებული, სიმპტომები უკვე დაწყბეულია, ან დაავადება ძალიან შორს წასულიც კი შეიძლება იყოს. დაგვიანებული პასუხის შემთხვევაშიც კი, არის შანსი რომ ანტისხეულები მოერევიან გამომწევ ორგანიზმს და ბავშვი გახდება კარგად.

კიდევ ერთი რამ, რაც აუცილებლად უნდა ვიცოდეთ ამ პროცესებზე: მას შემდეგ რაც ანტისხეულები შეასრულებენ თავიანთ სამუშაოს, ისინი არ ქრებიან ირგანიზმიდან. რჩებიან სისხლის მიმოქცევაიში – ინფექციის გამომწვევი ამ კონკრეტული ორგანიზმის დაბრუნების შემთხვევაში ანტისხეულები მზად არიან ორგანიზმის დაცვაში, არ აქვს მნიშნველობა ეს მოხდება რამდენიმე კვირის, თუ წლის შემდგომ. მათ შეუძლიათ აგარიდონ თავიდან ეს კონკრეტული ინფექცია, ან შეაჩერონ ის პირველი სიმპტომის გამოჩენამდე. სწორედ ამიტომ არის, რომ ბავშვობაში გადატანილი წითელა და ყბაყურა, აღარ მეორდება მოზრდილებში.

ცოცხალი ვაქცინები – ეს არის ინფექციის გამომწვევი ბაქტერიის ან ვირუსის შესუსტებული ფორმა. ზოგიერთი ვაქცინა იქმნება ორგანიზმის მკვდარი ფორმისგან. მათ კლავენ ისე, რომ შეუნახონ იმუნიტეტის და დაცვის წარმოქმნის უნარი. სხვა შემთხვევებში გამოიყენება ვირუსისგან ან ბაქტერიისგან წარმოქმნილი არააქტიური ტოქსინი. როდესაც ბავშვი გაიკეთებს აცრას, ორგანიზმის იმუნური სისტემა აღმოაჩენს მას და რეაგირებს ისე, როგორი რეაქციაც ექნებოდა ამ ვირუსის ან ბაქტერიის სრული ფორმა რომ შეყროდა. იწყება ანტისხეულების გამომუშავება ვაქცინაში შემავალი ნივთიერებების მიმართ. ეს ანტისხეულები შემდგომშიც რჩება ორგანიზმში და მზად არის იგივე ბაქტერიისგან ან ვირუსისგან დაიცვას ადამიანი.

ზოგჯერ აცრის ერთი დოზა არის ხოლმე საკმარისი, თუმცა ხშირად ერთზე მეტია საჭირო. ზოგიერთი ანსტიხეული იცავს ორგანიზმს მთელი სიცოცხლე, ზოგიერთს კი სჭირდება განახლება. მაგალითად, წითელას ანტისხეული იცავს ადამიანს მთელი სიცოცხლის განმავლობაში, ტეტანუსს კი სჭირდება განახლება.

ზოგიერთი ვირუსი, რომელიც იწვევს გაციებას/გრიპს შეიძლება იმდენად შეიცვალოს ხოლმე, რომ არსებული ანტისხეულები გახდეს არაეფექტური. ამიტომაც არის ხოლმე საჭირო გრიპის აცრის ყოველწლიურად ჩატარება.